Witaminy i minerały są niezbędne do funkcjonowania organizmu. Zatem ich dodatek do produktów spożywczych wydaje się korzystny w kontekście zdrowia. Jednakże czy wzbogacanie produktów zawsze jest bezpieczne dla organizmu? Czym wzbogaca się produkty i jaki ma to wpływ na zdrowie konsumenta?
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym jest wzbogacanie żywności?
- Jakie produkty się zazwyczaj wzbogaca?
- Jakie są skutki tego zabiegu i czego nie wolno wzbogacać?
- Czy zawsze jest sens wzbogacać żywność?
- Co mówi o tym prawo?
Co to jest wzbogacanie?
Wzbogacanie to proces dodawania do żywności składników mających na celu korygować niedobory żywieniowe wśród populacji. Proces ten wykorzystuje się również w celu uzupełnienia strat powstałych w produkcie w czasie jego przetwarzania.
Typowym przykładem są tutaj płatki śniadaniowe z witaminami i żelazem, czy sól, do której dodaje się jod.
Co się wzbogaca?
Ze względu na cel wzbogacania, dzieli się go na:
Wzbogacanie obligatoryjne, interwencyjne, np.:
- Tłuszcze w witaminę A i D;
- Sól w jod;
- Margarynę w witaminę A i D.
- Wzbogacanie dobrowolne
- Oleje roślinne jadalne w witaminę E;
- Przetwory zbożowe w witaminy z grupy B, kwas foliowy, wapń i żelazo;
- Soki z koncentratu w witaminę C, wapń, witaminy z grupy B, prowitaminę A;
- Wyroby cukiernicze w witaminy z grupy B, kwas foliowy, wapń i żelazo;
- Kawę rozpuszczalną, kiśle i kakao w magnez.
Wzbogacanie dodatkowe:
W przypadku wzbogacania dodatkowego warto wspomnieć, że producenci mają więcej swobody, jednakże wszystko musi spełniać określone warunki.
Najważniejszą zasadą wzbogacania jest to, aby dodatek nie przyczyniał się do niepożądanych zmian:
- Barwy;
- Smaku;
- Zapachu;
- Struktury produktu;
- Jego typowych właściwości;
- Skrócenia terminu przydatności.
Skutki wzbogacania
Wzbogacanie żywności ma na celu poprawę jakości żywności. Jego głównym celem jest:
- Ograniczenie występowania chorób wynikających z niedoborowej diety;
- Wyrównanie strat w produkcie związanych z przetwarzaniem żywności;
- Udoskonalenie zamienników żywnościowych;
- Wzbogacenie diety grup o specjalnych potrzebach (kobiety w ciąży, dzieci, osoby starsze).
Jednakże są i złe strony tego rozwiązania:
- Wykształtowanie u ludzi złych nawyków żywieniowych, w których to dodatki są niezbędne w żywności;
- Zwiększenie spożycia produktów przetworzonych, które są niekiedy smaczniejsze niż konwencjonalne.
Czego nie wolno wzbogacać?
Jak można się domyślić, niektórych produktów nie wolno wzbogacać. Zalicza się do nich:
- Owoce
- Warzywa
- Mięso
- Drób
- Ryby
- Napoje alkoholowe zawierające powyżej 1,2% obj. etanolu.
Czy zawsze jest to potrzebne?
Jeśli wzbogacenie żywności przeprowadzane jest w sposób przemyślany i ma na celu uzupełnienie diety w ważne składniki to tak.
Jednakże zdarzają się takie sytuacje, kiedy to wzbogacanie nie przynosi oczekiwanego efektu. W przeszłości na Filipinach wzbogacano ryż o witaminę B2.
Okazało się jednak, że przyniosło to odwrotny do zamierzonego skutek. Ze względu na skład, witamina B2 jest żółtopomarańczowa. Kiedy konsumenci zauważyli, że niektóre ziarenka były żółte, wybierali je z żywności i wyrzucali, gdyż myśleli, że są zepsute.
Rozporządzenie opisujące zabieg wzbogacania żywności
To rozporządzenia warunkują, jakie produkty można wzbogacać i co do nich dodawać. Poniżej znajdziesz wykaz.
| Niektóre środki spożywcze, do których mogą być dodawane witaminy | Niektóre środki spożywcze, do których mogą być dodawane składniki mineralne: | Niektóre witaminy i minerały dodawane do żywności |
| Oleje roślinne jadalne, margaryny Mleko i przetwory mleczne o obniżonej zawartości tłuszczuSoki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne i nektary Napoje z udziałem soków owocowych i warzywnychKoncentraty napojów w proszku z udziałem suszu owocowegoKoncentraty deserów z udziałem suszu owocowego Zaprawy do napojów z udziałem soku owocowegoMąka i inne przetwory zbożoweZbożowe produkty śniadaniowe | MargarynyMleko i przetwory mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu Soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne i nektary Napoje z udziałem soków owocowych i warzywnych, Mąka i inne przetwory zbożowe Zbożowe produkty śniadaniowe | Witamina AWitamina DWitamina ETiamina (witamina B1) Ryboflawina (witamina B2)NiacynaWitamina B6Witamina B12Foliany (kwas foliowy)Kwas pantotenowyBiotynaWitamina CWapń, Żelazo Jod |
Więcej informacji na temat składników znaleźć można tutaj: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32011R1129
Podsumowanie
Wzbogacanie żywności ma swoje plusy i minusy. Niektórzy stronią od produktów z dodatkami, zaś u innych takie wyroby stanowią podstawę diety.
Można wysnuć jednak pewien wniosek. Najlepsze dla organizmu są produkty nieprzetworzone lub niskoprzetworzone. Wzbogacanie żywności w witaminy i zioła dostarcza do nich wielu ciekawych związków, jednakże nie zawsze jest niezbędne.
